Spadkobierca może bądź przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić (art. 1012 Kodeksu cywilnego).
Zazwyczaj po śmierci najbliższej osoby nikt nie myśli o aspektach prawnych dotyczących dziedziczenia po osobie zmarłej. Niemniej kwestia ta jest bardzo istotna, gdyż w istotny sposób może rzutować na nasze dalsze życie – zazwyczaj w sytuacji kiedy spadkodawca pozostawił po sobie długi. Nikt przecież nie chce dziedziczyć długów spadkowych. Dlatego też należy przede wszystkim pamiętać o terminie do złożenia stosownego oświadczenia spadkowego. Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swojego powołania. W praktyce termin 6-miesięczny dla spadkobierców powołanych do dziedziczenia w pierwszej kolejności (zazwyczaj dla małżonka i dzieci zmarłego) zaczyna biec od momentu śmierci spadkodawcy. Jeżeli bliżsi spadkobiercy złożą oświadczenie o odrzuceniu spadku, np. dzieci – to termin dla wnuków wtedy dopiero zaczyna biec (od dnia złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku przez dzieci). Oświadczenie o odrzuceniu spadku można złożyć przed sądem rejonowym bądź przed notariuszem. Moja kancelaria adwokacka współpracuje z kilkoma zaprzyjaźnionymi kancelariami notarialnymi, zarówno na terenie Gorzowa Wlkp., Choszczna jak i Szczecina, wobec czego nasi klienci mogą liczyć na kompleksową pomoc prawną w zakresie prawa spadkowego.
Należy pamiętać, że brak złożenia oświadczenia w terminie sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swojego powołania uznawane jest za przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza – czyli z ograniczeniem odpowiedzialności za długi spadkowe (taki stan prawny obowiązuje dopiero od 18 października 2015 r.). W dużym skrócie powyższe oznacza, że dziedziczymy po zmarłym zarówno majątek, jak i długi, ale za długi odpowiadamy tylko do wysokości odziedziczonego majątku.
Zagadnienia z zakresu prawa spadkowego były przedmiotem licznych orzeczeń Sądu Najwyższego. W jednej z najnowszych uchwał – Sąd Najwyższy, stwierdził że „złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku przez osobę, w stosunku do której nie rozpoczął jeszcze biegu termin określony w art. 1015 § 1 k.c., jest bezskuteczne” (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 19 października 2018 r., sygn. akt: III CZP 36/18). W ocenie Sądu Najwyższego odrzucanie spadku „na zapas” wprowadziłoby jeszcze większe trudności i zamieszanie dla sądów oraz spadkobierców. Dlatego też, równie istotne co zachowania 6-miesięcznego terminu jest także sprawdzenie czy zmarły nie zostawił testamentu oraz czy spadkobiercy powołani do dziedziczenia we wcześniejszej kolejności odrzucili spadek.
Problematyka z zakresu prawa spadkowego niejednokrotnie bywa skomplikowana. Warto rozważyć wtedy możliwość zasięgnięcia porady prawnej adwokata bądź radcy prawnego. Jeżeli potrzebujecie Państwo pomocy prawnej w powyższym zakresie i nie tylko to zapraszam do kontaktu telefonicznego z moją kancelarią (+48 600 073 330). W trakcie rozmowy możliwe będzie ustalenie dogodnego terminu porady prawnej w siedzibie mojej kancelarii mieszczącej się w Gorzowie Wlkp. przy ul. Kos. Gdyńskich 81/3 bądź w filii w Choszcznie przy ul. Nadbrzeżnej 7.
adw. Szymon Prawucki
Gorzów Wlkp., 13.11.2018 r.